TÜRKLER,
VE SİYASİ YAPI.
Onbinlerce Osmanlı askerinin
hayatını kaybettiği Yemen'de
birçok Osmanlı askeri de
Yemen'de kalmış. Yemen'de kalanların
torunlarına rastlamak mümkün.
Bunlardan birini başkent Sana'a'da
bulduk. Eski San'a'nın dar sokakları
arasında bir evde ikamet eden Sıddık
amca. Sıddık amcaya Arapça "Kaç
yaşındasmız?" diye soruyorum, Türkçe
cevaplıyor : "Seksenbeş". Arkasından
hikayesini anlattı: "Aslen Anadoluluyum..
İzmirli. Babam yıllar önce Osmanlı
ordusuyla birlikte buraya gelmiş. Ben
burada doğmuşum. Ama İstanbul'da
kardeşim var. Adı Eşref Önman..
Kendisinden yıllardan beri mektup
alamıyorum. Eğer sizin aracılığınız ile
kendisinden haber alırsak mutlu
olacağız."
Askeri Kışla
YEMEN DİLİNDEKİ TÜRKÇE KELİMELER
Aslında Osmanlı'nın Yemen'de uzun
yıllar süren varlığı doğal olarak Yemen
Arapçası'nı da etkilemiş. Hatta bu durum
bilimsel araştırmalara konu da olmuş.
Yemen Enformasyon ve Kültür Bakanlığı
tarafından yayınlanan 'El-eklil' adlı
derginin 3. yıl birinci sayısında
"Yemen'de kullanılan Türkçe kelimeler"
adlı bir makale yayınlanmış. Yemenli bir
araştırmacı olan Kadı İsmail bin Ali
tarafından yapılan araştırmada Yemen'in
Osmanlı yönetiminde kalan ve
Türkçe'den en az etkilenen Arap ülkesi
olduğu yazılıyor. Daha yakın bir döneme
kadar 168 Türkçe kelimenin kullanıldığını
söylüyor. Bu kelimelere bakıldığı zaman
özellikle kimi askerî kavramların ve idari
düzenlemelere ilişkin bazı kavramların
Türkçe'den geçmiş olduğunu görüyoruz.
Bunda Osmanlı döneminde Yemenliler'e
verilen askerî eğitimin ve Yemen'in
devlet yapılanmasındaki idârî bölünmeleri
Osmanlı ile birlikte tanımış olmasının rolü
olsa gerek.
HANGİ MEZHEPTENİM?
Yemen'de kaldığım süre içerisinde
dikkatimi çeken konulardan biri de halkın
mezhep taasubiyetinden uzak olduğunu
gözlemlemem oldu. Öncelikle Yemen'de
yaygın iki mezhep var : Zeydiye ve Şafii.
Bindiğimiz bir taksi şöförü ile sohbet
ediyorum. Bir ara "Zeydi misin Şafii
misin?" diye sordum! Şaşırdı. Böylesi bir
soru beklemiyordu. Bir süre sessiz kaldı.
Sonra "Şimdiye kadar hiç
düşünmemiştim" dedi. Bu defa da
şaşırma sırası bana gelmişti. Biraz sonra
sesli düşünmeye başladı: "Namaz
kılarken ellerimi yan tarafa
salıveriyorum. Şafiiler ellerini bağlarlar.
O halde ben Zeydiyim değil mi?" diye
bana sordu. Ben de "Ellerini
salıveriyorsan Zeydisin" dedim. Namazı
nasıl kılmasından hangi mezhebe bağlı
olduğunu birlikte çıkarmıştık!..
Darul Hacer - Müze
SİYASİ YAPI.
Kabileler ve siyasi partiler
Doğrusu Yemen'de kaldığım süre
içerisinde yapmak isteyip de
yapamadığım işlerden biri ülkenin siyasi
yapılanmasında kaydedilen gelişmeleri
yerinde takip etmekti. Bir kabile toplumu
olan Yemen'de gelenekler herşeyin
üstünde. Ülke bir taraftan 1990 yılında
sağlanan kuzey- güney birleşmesini
oturtmaya çalışıyor, diğer taraftan da
kabileciliğin üstünde modern devlet
sürecine geçmeye çalışıyor. Yemen'de üç
büyük kabile ve 30 kadar siyasi parti var.
Önemli kâbileler: Kuzey bölgesinde
Haşid, orta bölgelerde Bekil ve güneyde
Medhae kabilesi. Haşidler'in lideri Şeyh
Abdullâh Ahmar aynı zamanda Islah
Partis'i lideri ve Parlamento Başkanı.
Ülkede etkili bir şahsiyet olabilmek için
güçlü bir kabileye müntesip olmak
gerekiyor. Mevcut 30 siyasi partiden 6'sı
Parlamento'da temsil ediliyor. En
önemlileri'Devlet-Başkanı Ali Abdullah
Salih'in liderliğindeki liberal eğilimli
Genel Halk Kongresi. Şeyh Abdullah
Ahmar liderliğindeki Islah Partisi. Islah
Partisi aynı zamanda içerisinde
İslamcılar'ın da yer aldığı siyasi parti.
Diğer iki önemli parti ise Sosyalist Parti
ve Baâs Partisi. Önümüzdeki günlerde
yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimlerini
Cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih'in
kazanmasına kesin gözle bakılıyor.
Sefer Turan
- SON-