Muhammed Esed'in o an içinde bulunduğu durum kitabı anlamamızda ve değerlendirmemizde çok önemli bir yere sahip. Yıllardan beri üzerine tonlarca kitap yazılan bu konuda söz söylemenin ne kadar zor olacağı ortada. Ayrıca yeniden yapılanma içine girmiş bir ortamda bu konuların dillendiriliyor olması sözü edilen hususların pratik ve hemen uygulanabilir olması şartını da gündeme getiriyor. 

"Ne bizden öncekilerin, ne de çağdaşlarımızın çalışmaları yeni Pakistan devletinin üzerine bina edileceği sağlıklı bir kavramsal temel sunmaktan acizdi. Benim için tek bir açık kapı kalmıştı. İslâm hukukunun orijinal kaynaklarına -Kur'an ve Sünnet- dönmek ve bu temellerden yola çıkarak İslâmî devlet konusunda yazılmış tüm eserlerden bağımsız olarak Pakistan'ın gelecekteki anayasanın somut öncüllerini ortaya koymak." 

Esed'in kendisinin de belirttiği gibi anayasanın somut öncüllerini ortaya koymak için Kur'an ve Sünnet'in yardımıyla hükümetin yapısı, yasama ve yürütme organlarının durumu ve onların karşılıklı ilişkileri, halk ve hükümetinin birbirleriyle olan ilişkileri gibi konular hakkında görüşlerini ortaya koymaya çalışıyor. 

Makalelerde özellikle üzerinde durulan konu ise: Tam anlamıyla İslâmî bir yaşayış için İslâmî bir devletin şart oluşu. Aynı zamanda İslâmî bir yaşayışın toplumun çoğunluğunun veya hepsinin müslüman olmasıyla sağlanamayacağını, İslâmî bir yaşayışın ancak İslâm'ı ön plana alan bir anayasal sistemle olabileceğini söylemekte Muhammed Esed. Ayrıca batının, çağların verdiği bir birikimle ortaya çıkardığı kavramları uygulamaya sokarken müslümanların daha dikkatli olmaları gerektiğini çünkü o kavramların batının kendi tarihine dayandığının altını çizmekte. Bir batılının 'demokrasi' dediğinde anladığı şeyle başka bir milletten bir insanın anladığı şeylerin çoğu zaman örtüşmediğine dolayısıyla batıdan ihraç edilen yönetim şekliyle ilgili olan kuralların dikkatle tetkik edilmesi gerektiğine dikkat çekiyor. İslam'ın hak ve özgürlükleri savunan ve toplumdaki bireylerin huzurunu esas alan güzel bir yönetim şeklinin ortaya çıkarılabileceği, ancak bunu yaparken dikkat edilmesi gerektiğini söylüyor Muhammed Esed kitabında.

Bunun yanında Muhammed Esed, müslümanların İslâmî yapılanma dediklerinde yalnızca kamçılamayı ve el kesmeyi anlayan bir ceza sistemi ve sadece zekâta dayalı bir ekonomiyi savunamayacaklarını, günün ihtiyaçlarını karşılayacak topyekün bir sistem ortaya çıkarmaları gerektiğini savunuyor. Bu nedenle çözümün yalnızca Asr-ı Saadette veya halifeler dönemindeki uygulamaları taklit etmek olmadığını, o zamanki durumu çok iyi tahlil edip içtihâd kapısını açık tutarak sorunlara çözüm aranılmasını öneriyor.

Bu görüşleri ışığında Muhammed Esed toplumun ve devletin nasıl yapılanması gerektiğine somut bir takım öneriler getiriyor. Kitabın sonuç bölümünde ise şunları dile getirerek böyle bir düşüncenin teşekkül etmesinin çok kolay olmayacağını vurguluyor:

"Şüphesiz İslâm düşüncesinin sahip olduğu esneklik ve bağımsızlığa yeniden dönmek, ümmetimizin çoğu için acıklı ve zor olacaktır. Çünkü bu iş, müslümanların uzun çağlar boyunca alışageldikleri düşünme şekillerinin çoğunda köklü bir değişmeyi getirecektir. Zamanın geçmesiyle 'kutsallık' sıfatı kazanmış içtimaî örf ve adetlerin çoğunun bırakılmasını veya değiştirilmesini de gerektirecektir. Aynı şekilde, geçmiş fakîhlerin şu veya bu kitabında küçük, büyük her şeyin kesin sonucuyla kesilip atıldığına dair zayıf inancın da bırakılmasını gerektirecektir. İşte daha önce kapıları çalınmamış, parlak, yeni ufuklara doğru gitmenin ve yücelik basamaklarında müslümanların yükselebilmesinin biricik yolu budur." 

Bu konu hayatını İslâmî kaidelere göre yön vermeye çalışan herkes için son derece önemlidir. Bunun yanında batı kavramlarının ve yaşam tarzının hızla hayatımıza egemen olduğu bir dönemde sağlıklı karar vermek oldukça zordur. Çözüm ne hali hazırdaki kavramlara teslim olmak ne de onlara karşı olmak için İslam adına İslâm'da olmayan uygulamaları kabul etmektir. Çözümün ne şekilde olmayacağını söylemek çoğu zaman kolaydır, ne olması gerektiği konusunda ise tartışmalar sürüp gidecektir.